Διαταραχές

1456402777

Διαταραχές ομιλίας

Κατά την ανάπτυξη ενός παιδιού παρατηρείτε ότι μήνα με το μήνα το παιδί σας ψηλώνει, αναπτύσσεται, ωριμάζει η συμπεριφορά του και αλλάζει και η ομιλία του. Τι συμβαίνει όμως όταν περνά ένα εύλογο χρονικό διάστημα και η ομιλία του παιδιού σας δεν εξελίσσεται και παραμένει ακόμη μερικώς ή ολικώς ακατάληπτη όπως όταν ήταν μικρό;

Το φαινόμενο της διαταραγμένης άρθρωσης είναι αρκετά συχνό σε παιδιά μικρής ηλικίας. Ένα παιδί που εμφανίζει διαταραχή άρθρωσης, παρουσιάζει δυσκολία στην παραγωγή των φωνημάτων σε λέξεις. Οι διαταραχές άρθρωσης μπορεί να πηγάζουν από τη δυσκολία στην ακουστική διάκριση των λεπτών χαρακτηριστικών διαφοροποιητικών στοιχείων ανάμεσα στους φθόγγους, που έχουν είτε κοινό τόπο ή τρόπο άρθρωσης. Το ενδεχόμενο ύπαρξης βαρηκοΐας, νοητικής υστέρησης ή γλωσσικής διαταραχής είναι επίσης δυνατό να μειώσει την κατανόηση της ομιλίας του παιδιού. Η έγκαιρη διάγνωση της διαταραχής και ένταξη του παιδιού σε πρόγραμμα αποκατάστασης είναι η σοφότερη λύση για την αποφυγή ύπαρξης εμποδίων στη συνολική του ανάπτυξη.

Διαταραχές ροής της ομιλίας

Ο όρος «δυσχέρεια στη ροή της ομιλίας» (disfluency) περιγράφει δισταγμούς, διακοπές, κολλήματα στην ομιλία που μπορεί να είναι φυσιολογικά ή μη όπως στην περίπτωση του τραυλισμού. Τα περισσότερα παιδιά περνούν περιόδους δυσχέρειας στη ροή της ομιλίας κατά την περίοδο της γλωσσικής ανάπτυξης. Κάποια παιδιά θα εμφανίσουν έναν ήπιο τραυλισμό ενώ για κάποια άλλα η δυσκολία θα εξελιχθεί σε σοβαρότατο πρόβλημα. Φαίνεται ότι τα αγόρια έχουν 3-4 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα απ’ ότι τα κορίτσια να αναπτύξουν τραυλισμό. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να κατανοήσουν και επομένως να ελαχιστοποιήσουν το πρόβλημα. Αρχικά, θα πρέπει να παρακολουθήσετε το φαινόμενο με ψυχραιμία και χωρίς να μεταφέρετε στο παιδί την εντύπωση ότι δεν μιλάει καλά. Δώστε λίγο χρόνο να δείτε πως θα εξελιχθεί η ροή της ομιλίας του και καταγράψτε γεγονότα που θεωρείτε ότι πιθανόν πυροδοτούν τα επεισόδια δυσχέρειας της ροής. Στη συνέχεια, επισκεφθείτε ένα λογοθεραπευτή και αναφέρετε του το γεγονός. Αφού αξιολογήσει το παιδί θα μπορέσει να σας κατατοπίσει πλήρως για την κατάσταση της ροής της ομιλίας του παιδιού, να σας δώσει τις κατάλληλες συμβουλές ή αν χρειαστεί να σχεδιάσει ένα θεραπευτικό πρόγραμμα.

Διαταραχές λόγου

Ο λόγος αποτελεί για το παιδί που αναπτύσσεται μία θεμελιώδη λειτουργία που του επιτρέπει να επικοινωνεί, να σκέφτεται, να μαθαίνει, να εκφράζει και να ικανοποιεί τις ανάγκες και επιθυμίες του. Συμβάλλει στη συναισθηματική του ολοκλήρωση και στην κοινωνικοποίησή του. Οι διαταραχές του λόγου και της ομιλίας μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την εξέλιξη του παιδιού σε όλους αυτούς τους τομείς. Η διαταραχή του λόγου περιλαμβάνει δυσκολίες στην κατανόηση, στην έκφραση ή στη χρήση του λόγου που μπορεί να οφείλονται σε περιβαλλοντικούς ή ψυχολογικούς παράγοντες αλλά και σε μια κεντρική διαταραχή στην ανάπτυξη του γλωσσικού συστήματος γνωστή ως Ειδική Γλωσσική Διαταραχή. Οι δυσκολίες μπορεί να αφορούν στη μορφή (σύνταξη, μορφολογία, γραμματική, φωνολογία), στο περιεχόμενο (έννοιες, λεξιλόγιο) ή στη χρήση του λόγου (επικοινωνία, πραγματολογία).

Διαταραχές επικοινωνίας

Η βασικές διαταραχές που προκαλούν έκπτωση της επικοινωνιακής ικανότητας είναι οι  Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), όρος που χρησιμοποιείται  για να περιγράψουν τον αυτισμό και καταστάσεις παρόμοιες με αυτόν. Οι διαγνωστικές υποκατηγορίες (Αυτισμός, Σύνδρομο Asperger και ΔΑΔ) απαλείφθηκαν. Έτσι τα συμπτώματα που αντιμετωπίζει ένα άτομο με ΔΑΦ παρουσιάζονται στην κοινωνική επικοινωνία και στις στερεοτυπικές, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, δραστηριότητες και ενδιαφέροντα.

Δύο παιδιά με την ίδια διάγνωση μπορεί να συμπεριφέρονται τελείως διαφορετικά το ένα από το άλλο και μπορεί να έχουν ποικίλες ικανότητες. Ο αυτισμός είναι μία εκ γενετής διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί και επεξεργάζεται  τις πληροφορίες.

Ένα αυτιστικό παιδί δε πρέπει να μάθει απλώς να μιλάει αλλά και πρέπει να μάθει να χρησιμοποιεί τη γλώσσα κοινωνικά για να επικοινωνήσει. Η καλύτερη παρέμβαση αρχίζει νωρίς, κατά τη διάρκεια των προσχολικών ετών, προσαρμόζεται ατομικά, στοχεύει στη βελτίωση συμπεριφοράς και  επικοινωνίας πάντα με ενεργή συμμετοχή της οικογένειας του παιδιού.

Μαθησιακές δυσκολίες

Με τον όρο Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες περιγράφουμε διάφορες δυσκολίες που μπορούν να επηρεάσουν την ανάγνωση, τη γραφή, την ορθογραφία, τα μαθηματικά, την κρίση και γενικότερα την ικανότητα του παιδιού για μάθηση. Βασική προϋπόθεση είναι να μην συντρέχουν αρνητικοί ψυχοπεριβαλλοντικοί παράγοντες και χαμηλός δείκτης νοημοσύνης. Η Δυσλεξία είναι μια μαθησιακή δυσκολία. Εξαιτίας της Δυσλεξίας καθυστερεί ή εμποδίζεται η εκμάθηση της γραφής και της ανάγνωσης από παιδιά που έχουν όλες τις ικανότητες και δυνατότητες για τις εργασίες αυτές. Πρόκειται, δηλαδή για παιδιά με κανονική ή και ανώτερη νοημοσύνη, χωρίς προβλήματα στην όραση ή ακοή, τα οποία ζουν σε ένα περιβάλλον που δεν στερείται ερεθισμάτων και φοιτούν κανονικά σε οργανωμένα σχολεία. Η δυσλεξία επηρεάζει τη ζωή εκατομμυρίων παιδιών και ενηλίκων σε όλο το κόσμο, με σοβαρές συνέπειες τόσο σε εκπαιδευτικό και κοινωνικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Τα παιδιά αυτά ξεκινούν να παρακολουθούν τις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου με την προοπτική ότι θα είναι επιτυχημένοι μαθητές (γενικά παρουσίαζαν μια καλή επίδοση σε σχολικές δραστηριότητες) αλλά δεν αργούν να βιώσουν μία αδικαιολόγητη αποτυχία.  Η αποτυχία τους οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι τα παιδιά με δυσλεξία πραγματικά δυσκολεύονται να καταλάβουν και να μάθουν τα σύμβολα (γράμματα) και το σύστημα ανάγνωσης - γραφής και αφετέρου στο γεγονός ότι αντιμετωπίζονται  συχνά ως «δύσκολα» ή τεμπέλικα παιδιά, χωρίς να τους προσφέρεται η κατάλληλη βοήθεια και η πρέπουσα κατανόηση.

Διαταραχές φωνής

Οι φωνητικές  χορδές είναι υπεύθυνες για την παραγωγή φωνής. Πρόκειται για ένα ευαίσθητο όργανο που με την υποστήριξη της αναπνοής παράγει το  «τόνο» της φωνής μας.  Η φωνή μας έχει μια προσωπική χροιά ωστόσο πρέπει να έχει καθαρότητα, δύναμη, διάρκεια και μελωδικότητα. Τα συνηθέστερα προβλήματα στη φωνή προκύπτουν λόγω υπέρ χρήσης ή και κατάχρησης. Λανθασμένη χρήση της φωνής επιβαρύνει τις φωνητικές χορδές και σε συνδυασμό με κακή "φωνητική υγιεινή" οδηγεί σε αλλοιώσεις των φωνητικών χορδών όπως οίδημα, οζίδια και πολύποδες.

Η πληθυσμιακή ομάδα που είναι πιο επιρρεπής σε τέτοιες διαταραχές είναι οι λεγόμενοι "επαγγελματίες χρήστες φωνής", δηλαδή οι άνθρωποι για τους οποίους η φωνή αποτελεί εργαλείο και είναι απαραίτητη αλλά και χρησιμοποιείται περισσότερο κατά την τέλεση του επαγγέλματός τους. Αυτοί είναι οι δάσκαλοι και καθηγητές, οι παπάδες, οι δημοσιογράφοι, οι εκφωνητές, οι ηθοποιοί και οι τραγουδιστές.

Η θεραπεία φωνής είναι ένας μη επεμβατικός τρόπος θεραπείας που αποσκοπεί στην τροποποίηση των συμπεριφορών που είναι υπεύθυνες για την εμφάνιση και την επιδείνωση των διαταραχών φώνησης. Κατά τη θεραπεία φωνής το άτομο αξιολογείται από τον ειδικό λογοθεραπευτή, ο οποίος είναι υπεύθυνος να εντοπίσει τις αιτίες του προβλήματος και να τροποποιήσει τον τρόπο ομιλίας (μερικές φορές ακόμα και τον τρόπο ζωής) του ατόμου ώστε να ελαττώσει ή να εξαλείψει το πρόβλημα.

Διαταραχές κατάποσης / σίτισης

Η κατάποση είναι μια καθημερινή λειτουργία που υπό φυσιολογικές συνθήκες περνάει σχεδόν απαρατήρητη. Χρησιμεύει στη μεταφορά σάλιου και τροφής (υγρής και στερεής) από τη στοματική κοιλότητα προς στο στομάχι. Ένα μέρος της πράξης αυτής γίνεται εκούσια ενώ το υπόλοιπο της λαμβάνει χώρα αντανακλαστικά. Για μια φυσιολογική κατάποση απαιτείται ένα υγιές νευρικό-μυϊκό σύστημα και ορισμένες δομικές προϋποθέσεις στην περιοχή του στόματος, του λάρυγγα και του οισοφάγου.

Ο όρος δυσφαγία αναφέρεται σε μια σύνθετη συμπτωματολογία που σχετίζεται με προβλήματα στην κατάποση των τροφών και των εκκρίσεων από το στόμα προς το στομάχι .

Μερικά συμπτώματα της  δυσφαγίας έχουν σχέση με την επεξεργασία και προώθηση  τροφής και εκδηλώνονται με  σιελόρροια, διαρροή τροφής από το στόμα ή/και τη μύτη, καθυστέρηση  στην κατάποση, βήχα, πνιγμό, «υγρή» φωνή μετά την κατάποση και πόνο κατά την κατάποση. Μερικές φορές ο ενήλικας η το παιδί δεν αντιλαμβάνονται τα συμπτώματα της δυσφαγίας με αποτέλεσμα να διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο εισρόφησης τροφών. Εάν παραμείνει αδιάγνωστη η δυσφαγία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές για την υγεία όπως αφυδάτωση, απώλεια βάρους και πνευμονία (λόγω εισρόφησης).

Ο εξειδικευμένος λογοθεραπευτής μπορεί να προσφέρει πολύτιμη βοήθεια στη αποκατάσταση της σίτισης στα βρέφη και μικρά παιδιά. Επειδή η σίτιση είναι μια ζωτική και πολύπλευρη λειτουργία που συνδυάζει την επιβίωση, τη σωματική ανάπτυξη, την επικοινωνία και τη κοινωνική συμπεριφορά, η αποκατάσταση της θεωρείται εξαιρετικά σημαντική. Οι διαταραχές κατάποσης συμβαίνουν και στους ενήλικες και είναι  συνήθως το αποτέλεσμα νευρολογικών παθήσεων. Επειδή οι νευρολογικές παθήσεις είναι συχνότερες στην τρίτη ηλικία, είναι σημαντικό να καταλάβει κανείς την επίδραση της ηλικίας στην διαδικασία της κατάποσης.

Το «gold-standard» για την διάγνωση της δυσφαγίας είναι το modified barium swallow study (MBSS) ή Videofluoroscopic Swallow Study (VFSS). Η εξέταση – διερεύνηση γίνεται από Ιατρό ακτινολόγο σε συνεργασία με τον λογοθεραπευτή. Λόγω της πολυπλοκότητας της δυσφαγίας απαιτείται η συνεργασία πολλών ειδικοτήτων. Ο λογοθεραπευτής έχει μια σημαντική θέση στην ομάδα αντιμετώπισης της δυσφαγίας καθώς συμμετέχει στην αξιολόγηση – διερεύνηση  και στην αποκατάσταση της.

Αναξιμάνδρου 57
ΤΚ: 50122
Χαριλάου, Θεσσαλονίκη
+30 2310 320 619